جهان در طی سیر تکاملی خویش شاهد بروز و ظهور اندیشمندان و متفکرینی بوده است که این سیر تکاملی را در چهار چوبی خردمندانه و آگاهی بخشانه هدایت نموده اند نقش آنها به عنوان انسانهایی فرهنگ ساز همواره درخشیده و می درخشد .
خوی بشر وحشی است اگر از ابتدا رها شود دارای گرایشات حیوانی و غیر اجتماعی می گردد . آنچه بشر را بدینسان متمدن ساخته است فرهنگی است که او را در برگرفته است عرصه فرهنگ محل کنش اندیشه های انسانهایی است که دارای نبوغ و استعداد ویژه ایی هستند . آگاه ترین انسانها را بر علوم انسانی حکیم می نامند حکمای جهان چهار نفرند و شگفت انگیز آنکه هر چهار نفر در شعایی به وسعت 400 کیلومتر زیسته اند اولین آنها حکیم بزرگمهر است که 1410 سال پیش در شهر مرو زیسته است و آخرین حکیم هم حکیم ارد بزرگ است که هم اکنون در قید حیات می باشد . منطقه زندگی حکمای چهار گانه به از لحاظ بافت اقلیمی و فرهنگی به یک گونه بوده است تنها تفاوت آنها در تاریخ زیستن آنهاست هر چهار حکیم دارای گرایشات انساندوستانه و میهن پرستانه هستند آنها در خراسان ایرانزمین رشد نموده اند و بر ادب و کردار نیک تاکید نموده اند .
حکمای چهار گانه عبارتند از :
1- حکیم فردوسی (شهر توس) Hakim Ferdosi
2- حکیم ارد بزرگ ( شهر توس نو - مشهد) Hakim Orod Bozorg
3- حکیم بزرگمهر (شهر مرو ) Hakim Bozorgmehr
4- حکیم خیام (شهر نیشابور ) Hakim Khayyam
منبع : وب سایت دانشنامه